Zemsta

Zemsta - Aleksander Fredro Utwór jest komedią. Konflikt dramatyczny oparty jest na przeciwstawieniu sobie dwóch kontrastowych natur: Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka. Ich walka z pozoru toczy się o majątek, ale w rzeczywistości jest zwykłym, szlacheckim pieniactwem, często samobójczą próbą postawienia na swoim. Fredro prezentuje w "Zemście" całą galerię postaci. Różnią się zachowaniem, wiekiem, pochodzeniem, co jest przyczyną powstania w utworze wielu odmian komizmu. Komizm w „Zemście” stanowi formę oceny ludzi i obyczaju szlacheckiego. Ukazuje ludzkie wady i ułomności w humorystycznym świetle. Głównym przykładem komizmu sytuacyjnego jest pierwszy spór Rejenta z Cześnikiem, którzy kłócą się nie tyle o mur graniczny, tylko o prawo do jego naprawy. Czy nie śmieszy nas Cześnik, który mimo że jest stary i schorowany, planuje małżeństwo? Lub kontrast między Cześnikiem i Rejentem? Przecież są to ludzie o zupełnie sprzecznych charakterach. Cześnik jest szybki, gwałtowny, zaś Rejent - opanowany i flegmatyczny. Jednak chyba nie ma bohatera bardziej komicznego od Papkina. Autor nadał mu nazwisko wspaniale oddające osobowość tej postaci. Nazywa siebie „Lwem Północy”, tyle że przecież żywi się i poi wyłącznie resztkami z pańskiego stołu, co zupełnie nie odpowiada obyczajom lwa, który jest królewski, bohaterski, odważny. Takich cech Papkin nie posiada. Podobnie jest z językiem utworu. Każda scena jest obfita w zabawne zwroty i wydarzenia jak, na przykład, scena oświadczyn Papkina. Fredro mistrzowsko operuje także wierszem. Oddaje w nim swobodny, zwykły tok języka potocznego. Stosuje także pantomimę zamiast wypowiedzi informujących o nastrojach bohatera. Np. koniec aktu II w uwadze reżyserskiej: „Papkin ze skrzywioną twarzą i kiwając głową (odchodzi) w drzwi środkowe”. Utwór dostarcza czytelnikowi emocji, śmiechu i oczywiście dobrej zabawy. Jest także wielkim źródłem informacji historycznych. Cześnik i Rejent są żywymi pomnikami tamtej epoki. Dowiadujemy się przecież o jej języku, kulturze, ubiorach, sposobach zachowania się. Dzięki zabawnemu ukazaniu ludzkich charakterów i ludzkich słabości uczy patrzeć na świat z optymizmem i uśmiechem.